روش نظریهپردازی اسلامی در علوم انسانی از منظر شهیدصدر (تبیین و نقد)
نویسنده
چکیده مقاله:
مقاله حاضر، به هدف بررسی دیدگاه شهید صدر درباره روش نظریهپردازی اسلامی در علوم انسانی، به سؤالات زیر پاسخ میدهد: «روش ابداعی شهیدصدر در نظریهپردازی اسلامی در علوم انسانی چیست؟ و نقاط قوت و ضعف آن چیستند؟» برای پاسخ به این سؤالات ابتدا با روش توصیفی، ضمن استخراج بنیانهای دینشناختی و علمشناختی روش شهید صدر، فرایند پنج مرحلهای اکتشاف نظریه اسلامی از نگاه وی را توصیف و سپس با روش تحلیلی- انتقادی، نقاط قوت و ضعف آن را نشان دادهایم. این تحقیق نشان داد که اموری مثل «توجه به واقعیتها»، «برخورداری از نگاه اجتماعی»، و «توجه به نقش نظریهپرداز در فرایند اکتشاف» از نقاط قوت دیدگاه شهید صدر و در مقابل، «بیتوجهی به مبانی معرفتشناختی، انسانشناختی و ارزششناختی»، «تلقی پزیتیویستی از علم و انکار علم دینی»، «تکیه بر فتاوای مجتهدان دیگر»، «بیتوجهی به ضوابط، قواعد و مقاصد فکر اسلامی»، و «عدم ارائه مکانیزیمی برای نگاه مجموعی به متون دینی» از نقاط ضعف آن به شمار میروند.
منابع مشابه
تبیین سه مؤلفه از الگوی روششناختی علوم انسانی اسلامی
بسیاری از دیدگاههای موجود در علم دینی در سطح نظری تلاش کردهاند تبیینی از روششناسی علم دینی ارائه نمایند؛ اما مشخص نکردهاند چگونه میتوان به صورت عملیاتی، یک پژوهش را اجرا نمود؟ هدف پژوهش حاضر تبیین سه مؤلفه از مدل روششناختی الگوی علوم انسانی اسلامی مختار است: 1) موضوعشناسی؛ 2) نظام مفاهیم پایه؛ 3) جهتداری علوم و دلالتهای روششناختی آن برای علوم انسانی اسلامی. پژوهش حاضر به احصای دو مسیر...
متن کاملچیستی علوم اسلامی و رابطۀ آن با علوم انسانی از منظر شهید مطهری
هدف: دین و انبیا برای انسانسازی، هدایت، تربیت و سعادت انسان آمدهاند واز طرفی، موضوع علوم انسانی نیز انسان و مسائل فردی و اجتماعی اوست. از این رو، معارف قرآنی با مسائل علوم انسانی در بسیاری از موضوعات دارای مرز مشترک است. از این رو، هدف این نوشتار، یافتن رابطۀ معنادار بین علوم اسلامی و علوم انسانی از منظر شهید مطهری بوده است. روش: پژوهش حاضر با نگاه کیفی از روش توصیفی با تحلیل محتوا به شیوۀ کت...
متن کاملروش و روششناسی در علوم انسانی اسلامی چارچوبی برای تحلیل و ارزیابی نظریههای علم دینی و علوم انسانی اسلامی
روششناسی علوم انسانی اسلامی عهدهدار کشف، توصیف و ارزیابی معرفتشناختی روشهای پیشنهادی در نظریههای علم اسلامی و علوم انسانی اسلامی است. توصیف مذکور ترکیبی است از «معرفی نحوه گردآوری و تحلیل دادههای مرتبط با پرسشها یا فرضیههای تحقیق» و «تشریح منطق و الگوی کلی فعالیت علمی». ارزیابی معرفتشناختی یافتههای حاصل از کاربست روش، بر اساس این توصیفات صورت میگیرد که بخش مهمی از «روششناسی» را تشک...
متن کاملبررسی و نقد شبیهسازی انسانی از منظر فقه اسلامی (شیعه و اهل سنت)
شبیهسازی انسان مباحث فراوانی را در محافل علمی موجب شده است. علما از سویی نگران پیامدهای احتمالی شبیهسازی انسانند و ازسوی دیگر درصورت صدور حکم تحریم، موجب محرومیت جامعۀ علمی و پژوهشی میشود. در این مقاله برآنیم تا اهم ادلۀ عالمان شیعه و اهل سنت را تبیین و نقد کنیم. عالمان اهل سنت با آنکه بهکارگیری تکنیک شبیهسازی را در عرصۀ حیوانی مجاز میدانند؛ بهگونهای اجماعی هرگونه شبیهسازی در عرصۀ انسا...
متن کاملتبیین و بررسی نظریه تربیتی فمینیسم و نقد آن از منظر تعلیم و تربیت اسلامی
یکی از جریانات مدعی دفاع از حقوق زنان، رویکرد فمینیستی است، که برخی سابقة آن را به قرن 17 میلادی بازمیگردانند. این رویکرد در قلمروهای مختلف از جمله در تعلیم و تربیت به اظهار نظر پرداخته است. این مقاله، نظریة تربیتی فمینیسم را در زمینة دیدگاههای نظری، اهداف، برنامه و روشهای تربیتی تبیین و در ادامه آن را با اتکا به متون اسلامی در قلمروهای پیش گفته نقد و بررسی کرده است.
متن کاملنقد کتاب فلسفة روش تحقیق در علوم انسانی
فلسفة روش تحقیق به عنوان یک مقولة بنیادی در دهههای اخیر مورد اقبال پژوهشگران قرار گرفته است؛ اما متأسفانه سهم متون دانشگاهی ما در این حوزة نوپدید، بسیار ناچیز است.کتاب فلسفة روش تحقیق در علوم انسانی تألیف دکتر ایمان از کتابهای مغتنم در این حوزه و دارای امتیازات زیاد و ابتکارات متعدد است؛ اما برخی نقایص صوری، ساختاری و محتوایی در آن وجود دارد که این نوشتار با هدف اصلاح این موارد سامان...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 14 شماره 52
صفحات 7- 26
تاریخ انتشار 2018-04
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی برای این مقاله ارائه نشده است
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023